Học tập tại một đất nước xa lạ chưa bao giờ là điều dễ dàng đối với các bạn sinh viên. Bạn sẽ phải thực sự nỗ lực để có thể làm quen và hòa nhập vào một môi trường sống và học tập hoàn toàn mới. Thử thách lớn nhất của các bạn sinh viên Việt Nam khi học tập ở nước ngoài đó là làm quen với những phương pháp giảng dạy và học tập hoàn toàn mới.
Chị Nguyễn Thoại Giang, từng học cử nhân Kế toán và thạc sĩ Quản trị kinh doanh ở Đại học Victoria (Melbourne, Australia), hiện làm việc cho chính phủ Australia, chia sẻ kinh nghiệm với VnExpress về việc học tập tại nơi này.
Tại Asutralia một năm học ở đại học có hai học kỳ, mỗi học kỳ có 13 tuần, giữa học kỳ được nghỉ một tuần. Vì thế mỗi học kỳ thật sự là một cuộc đua nước rút ngay từ vạch xuất phát. Thêm vào đó sinh viên quốc tế bắt buộc phải học toàn thời gian tức là phải lấy ít nhất 4 môn (subject) trong một học kỳ. Trong 13 tuần của học kỳ, quan trọng nhất là tuần cuối khi giảng viên ôn bài và dặn dò sinh viên những điều cần nắm bắt trước khi thi.
Quá trình đánh giá kết quả học tập gồm có ba phần. Bài kiểm tra trong lớp ở tuần thứ 5 chiếm khoảng 20% tổng số điểm, bài tập lớn (assignment) về nhà 30% nộp vào tuần thứ 9 và thi cuối học kỳ 50%. Trong buổi lên lớp đầu tiên, giảng viên sẽ thông báo cho sinh viên chương trình học trong toàn học kỳ thông qua bảng hướng dẫn chung (study guide).
Nhất thiết bạn phải có giáo trình (text book), sách tham khảo, những bài báo chuyên ngành (journal) để làm bài tập lớn, yêu cầu của môn học, chương trình học và hành mỗi tuần, nội dung bài kiểm tra, đề tài bài tập lớn cho cá nhân hay nhóm (khoảng 4 sinh viên), tỷ lệ đậu rớt, bao nhiêu phần trăm sinh viên trong quá khứ đạt loại xuất sắc, giỏi. Giáo trình là quyển sách gối đầu giường sinh viên nên mua, còn những quyển sách tham khảo khác không sử dụng nhiều có thể mượn ở thư viện trường.
Chương trình học trong một tuần
Bạn phải dành hai giờ một tuần cho mỗi môn học để lên giảng đường nghe giảng bài (với hàng trăm sinh viên) và một giờ thực hành ôn bài, làm bài tập (tutorial) với khoảng 20 sinh viên dưới sự hướng dẫn của thầy/cô trợ giảng (thường là sinh viên mới ra trường). Thời gian tiếp xúc giữa giảng viên và sinh viên chỉ có ba giờ. Sinh viên được yêu cầu phải dành ra thêm ít nhất 9 giờ mỗi tuần tự học.
Trước khi tới giảng đường, sinh viên được yêu cầu phải đọc 1-2 chương giáo trình và bài giảng (lecture note). Có như vậy sinh viên mới nắm bắt được thông tin khi lên lớp vì lượng kiến thức giảng viên truyền đạt trong hai giờ rất nhiều.
Phương pháp giảng dạy và học tập ở đây không phải là thầy đọc, trò chép như ở đại học Việt Nam. Bạn chỉ cần in bài giảng để tiện theo dõi và ghi chú thêm. Nên chọn ngồi hàng ghế đầu để dễ tiếp cận với giảng viên. Xen kẽ trong bài học, giảng viên đôi khi đề cập đến những vấn đề sẽ xuất hiện trong đề thi nên bạn cần tập trung nghe để không bỏ sót thông tin quan trọng. Nếu vì lý do nào đó mà bạn bỗng nhiên lơ đãng không theo kịp thì vẫn có thể nghe lại sau buổi học, vì các bài giảng đều có thu âm.
Bạn nên đến lớp trước vài phút để không cập rập và làm phiền giảng viên hay các sinh viên khác. Trước khi đến lớp thực hành, sinh viên được yêu cầu phải chuẩn bị hoặc giải trước bài tập. Thầy/cô trợ giảng không đưa ra đáp án mà chỉ giải đáp gút mắc và hỗ trợ sinh viên tự tìm ra lời giải.
Ngoài giờ lên lớp, giảng viên cũng bố trí khoảng hai giờ mỗi tuần để hỗ trợ (consulting) sinh viên theo lịch hẹn. Bạn nên tranh thủ đến gặp giảng viên để được giải thích cặn kẽ những điều chưa thông suốt. Tuy nhiên, nếu bạn có điều gì chưa rõ thì cũng có thể đặt câu hỏi ngắn với giảng viên ngay trong lớp học hoặc cuối giờ. Giảng viên thường sẵn sàng giải đáp thắc mắc cho sinh viên vào bất cứ dịp nào nếu thuận tiện.
Bài kiểm tra
Bài kiểm tra trong lớp thường chỉ gồm kiến thức trong bốn tuần đầu, lúc này số lượng bài vở ít và đơn giản cho nên bạn hãy cố gắng lấy được điểm tối đa. Vì càng vào sau, bạn sẽ nhận thấy lượng kiến thức phải thu nhập càng nhiều và phức tạp.
Bài tập lớn thường gặp là bài luận (essay) dài 3.000 chữ. Để được điểm cao, bạn bắt buộc phải dẫn chứng vài quyển sách và ít nhất 6 bài báo chuyên ngành. Một nửa những sách và bài báo này nên lấy từ danh sách tham khảo của giảng viên, còn một nửa bạn cũng nên tự tìm tòi để chứng tỏ cho giảng viên thấy là bạn có khả năng tự nghiên cứu.
Trước tiên, bạn phải phân tích kỹ đề bài để hiểu rõ yêu cầu, sau đó nên tham khảo sách, báo, viết ra dàn bài gồm những ý chính rồi gặp riêng giảng viên hay trợ giảng để xem bạn đi đúng hướng chưa trước khi bắt đầu viết. Điều này rất quan trọng vì nhiều bạn chưa quen viết luận văn có khuynh hướng lạc đề hay xoáy sâu vào vấn đề mình hiểu hơn là đặt trọng tâm vào trả lời câu hỏi chính.
Khi viết bạn không cần nắn nót từng câu từng chữ mà hãy viết tất cả những gì có thể nghĩ ra nhanh nhất, thêm vào nội dung những ý tứ lượm lặt trong sách tham khảo hay các bài báo chuyên ngành. Bạn nhớ là không bê nguyên xi các đoạn văn mà phải hiểu ý của tác giả và viết lại bằng lời văn của chính bạn và bắt buộc phải có nguồn trích dẫn (reference).
Sau đó bạn có thể sắp xếp và gọt giũa lại. Khi hoàn tất, bạn nên nhờ ai đó đọc và sửa tiếng Anh, rồi gửi cho giảng viên hay trợ giảng nhờ góp ý và sửa chữa lần cuối trước khi chính thức nộp bài.
Chuẩn bị cho kỳ thi cuối học kỳ
Bạn tuyệt đối không nên bỏ buổi học nào dù là bài giảng hay bài tập. Quan trọng nhất là tuần thứ 13 khi giảng viên ôn bài và dặn dò sinh viên những điều cần nắm bắt trước khi thi. Buổi ôn bài này thường không được ghi âm. Tuy nhiên, bạn không nên đợi tới phút thứ 89 mà nên chuẩn bị cho kỳ thi cuối môn học từ tuần đầu tiên bằng cách tải bài thi của những năm trước để “gặm nhấm” dần. Những đề thi này có kèm theo giải đáp là một tài liệu hữu ích trong suốt học kỳ.
Bạn có 2 tuần để ôn thi. Thời gian này nếu còn điều gì chưa rõ bạn vẫn có thể email hỏi hoặc hẹn gặp giảng viên.
Học nhóm
Đừng e ngại giao lưu với sinh viên cùng lớp để trao đổi khi có thắc mắc liên quan đến trường lớp. Học thầy không bằng học bạn, nhưng hãy chọn bạn mà chơi bằng cách “nhìn mặt mà bắt hình dong”, chọn sinh viên cần cù, thông minh, giỏi tiếng Anh để kết bạn. Khi cần làm việc nhóm hãy mạnh dạn thành lập nhóm gồm những sinh viên bạn đã “chấm” để có khởi đầu thuận lợi.
Học nhóm, trao đổi thông tin, hỗ trợ lẫn nhau sẽ giúp bạn tự tin và đạt được kết quả tốt hơn so với tự học. Trường đại học Australia có những chương trình hỗ trợ sinh viên về học thuật, ví dụ hướng dẫn cách làm bài tập lớn hay viết bài luận phù hợp với yêu cầu của trường và các chuyên ngành khác nhau như kinh doanh, luật hay khoa học.
Các trường cũng chỉ dẫn (1) cách phân tích đề bài để không bị lạc đề, (2) cách viết mở bài và kết luận hiệu quả, (3) cách ghi trích dẫn và viết lại (paraphrase) để tránh mắc lỗi đạo văn, (4) cách viết câu rõ ràng và các từ ngữ dùng trong văn viết và (5) cách đọc hiệu quả.
Khi có quá nhiều tài liệu cần xử lý bạn nên đọc lướt qua để nắm ý chính, sau đó nếu có thời gian hãy đọc lại, phần nào quan trọng nên đọc kỹ và đánh dấu. Bạn cũng nên đến gặp thủ thư và nhờ họ tư vấn các trang mạng (website), công cụ tra cứu giúp bạn tìm kiếm nguồn tư liệu đáng tin cậy cho bài làm của mình.
Ngoài ra, bạn nên tham gia các buổi hội thảo về phong cách học hành của những sinh viên đạt kết quả cao, cách quản lý thời gian dành cho sinh viên bận rộn hay kỹ năng thuyết trình trước lớp. Bạn cũng nên tìm hiểu về các câu lạc bộ thể thao hoặc sở thích ở trường để có cơ hội gặp gỡ, kết bạn, chơi thể thao, và thực hành tiếng Anh. Sau này cho dù bạn có làm bất cứ công việc gì thì khả năng đọc nhanh, tra cứu thông tin, phân tích vấn đề, viết, thuyết trình đều rất cần thiết.
Kết luận
Vì có sự khác biệt lớn trong cách học ở đại học so với phổ thông, hoặc đại học Australia so với Việt Nam, bạn phải nỗ lực ngay từ đầu. Các tân sinh viên được khuyên là hãy luôn chủ động và tự chịu trách nhiệm trong việc học tập của mình.
Đừng bao giờ nghĩ đến việc “mua” bài luận hay nhờ người khác thi dùm. Làm như vậy là bạn sẽ đánh mất cơ hội thực hành để chuẩn bị cho những cuộc tỉ thí quan trọng hơn trong tương lai như phỏng vấn xin việc làm. Nhưng hậu quả trước mắt của gian dối trong học tập và thi cử là bạn có thể bị đuổi học, bị hủy visa, thậm chí bị thu hồi học vị nếu bị phát hiện mua bài sau này.
